Credit...คัมภีร์กังขาวิตรณี (อรรถกถาปาติโมกข์) เป็นผลงานของพระพุทธโฆษาจารย์
พระพุทธโฆษาจารย์ เป็นนักปราชญ์ชั้นอรรถกถาจารย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่ง ชมพูทวีปในสมัยโบราณ เป็นพระอรรถกถาจารย์ผู้มีชื่อเสียงมากที่สุด ชาวลังกาเชื่อว่า การรจนาอรรถกถาเป็นหนทางช่วยผดุงปริยัติศาสนา ให้ดำรงอยู่และพัฒนามาจนถึงปัจจุบัน
ชาติภูมิ พระพุทธโฆษาจารย์ เป็นชาวอินเดียเหนือ เกิด ณ หมู่บ้านโฆสคาม ใกล้พุทธคยา เมื่อ พุทธศตวรรษที่๙ บิดา ชื่อ เกสี เป็นพราหมณ์ปุโรหิตาจารย์ เป็นหัวหน้าหมู่บ้านโฆสคาม มารดา ชื่อ เกสินี
การศึกษาท่าน จบไตรเพท จบพระไตรปิฎก จบกรรมฐาน
การเข้ามาบวชในพระพุทธศาสนา สมัยนั้นการโต้วาทีทางศาสนา-ปรัชญาเป็นที่นิยมในอินเดีย โฆสกุมารเป็นผู้มีความรู้ดี จึงเดินทางไปยังที่ต่างๆ เพื่อแสวงหาผู้ โต้วาทีด้วย จนมาพบกับพระเรวตมหาเถระชาวลังกา และได้ท้าทายข้อโต้วาทีด้วย เรื่องที่นามาโต้วาที คือ โยคสูตรของท่านปตัญชลี โฆสกุมารแพ้การโต้วาทีครั้งนั้น โฆสกุมารประทับพระพุทธมนต์ที่พระเรวตมหาเถรสาธยายให้ฟัง ด้วยความต้องการเรียนพระพุทธมนต์ จึงยอมบวชเป็นพระภิกษุ และได้นามว่า “พุทธโฆสะ”
๑.เวลาเกิด ประชาชน มีพราหมณ์ เป็นต้น ต่างเปล่งเสียงร้องกะกันและกัน อย่างกึกก้อง
๒.บังเกิดในโฆสคาม
๓.มีน้าเสียงลึกซึ้งกังวาน มีเสียงดุจราชสีห์ พุทธโฆสะ แปลว่า ผู้มีเสียงดังก้อง กังวานไกลคล้ายกับพระสุรเสียง ของพระพุทธเจ้า
การไปเรียนและแปลอรรถกถาในลังกา เมื่อมีความรู้ดีในพระพุทธศาสนาแล้ว ท่านมีความปรารถนาอย่างแรงกล้าที่จะแต่งหนังสืออรรถาธิบายความทางพระพุทธศาสนาขึ้น วรรณกรรมได้ได้แต่งขึ้นก่อนเดินทางไปลังกา มี ๓ คัมภีร์ คือ
๑. คัมภีร์ญาโนทัย เป็นวรรรณกรรมบาลีดั้งเดิมเล่มแรก
๒. คัมภีร์อัฏฐสาลินี เป็นอรรถกถาของธัมมสังคณี
๓. ปริตตัฏฐกถา เป็นอรรถกถาแก้ประปริตตสูตร
ขณะที่เริ่มแต่งวรรณกรรมเล่มที่ ๓ ชื่อปริตตัฏฐกถานั้นได้เล็กน้อย ท่านพระเรวตมหาเถระทราบเรื่อง จึงบอกแนะนาท่านความว่า “คัมภีร์ที่นามาจากลังกาที่มีอยู่ในชมพูทวีป (อินเดีย) เวลานี้ มีแต่ เฉพาะพระไตรปิฎกเท่านั้น ยังไม่มีอรรถกถาและอาจริยาวาท ต่างๆ แต่ในลังกามีอรรถกถาที่พระมหินทะผู้มีปัญญาแต่งขึ้น โดยอาศัยพระพุทธพจน์ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสแสดงไว้ และ นาเข้าสู่การทาสังคายนามาแล้ว ๓ ครั้ง อรรถกถานั้นภายหลังได้ มีผู้แปลเป็นภาษาสิงหล เธอจงไปที่นั้น สดับศึกษาแล้วแปลอรรถ กถานั้นมาเป็นภาษาบาลี เพื่อให้อรรถกถานั้นมีประโยชน์แก่ ชาวโลกทั้งปวงเถิด”สรุปเหตุผลที่เดินทางไปลังกา อินเดียในสมัยนั้นมีแต่พระไตรปิฎก ศรีลังกามีอรรถกถาแต่เป็นภาษาสิงหล คัมภีร์อรรถกถาส่วนใหญ่ที่ผ่านการ สังคายนาครั้งที่ ๓ ส่วนมากเป็นภาษา สิงหล พระอรหันต์เรวตะแนะนา ให้ไปศึกษา ภาษาสิงหล และแปลอรรถกถาภาษาสิงหลเป็น ภาษามคธ เดินทางไปศรีลังการเมื่อพุทธศตวรรษที่ ๙(พ.ศ.๙๕๖)
พระคาถาที่ใช้ทดสอบความรู้ของพระพุทธโฆสาจารย์ สีเล ปติฏฺฐาย นโร สปฺปญฺโญ จิตฺต ปญฺญญฺจ ภาวย อาตาปี นิปโก ภิกฺขุ โส อิม วิชฏเย ชฏ ฯ ภิกษุผู้เป็นคนมีปัญญา มีความเพียร มีปัญญาเครื่องบริหารตนตั้งมั่นอยู่ ในศีล แล้วอบรมจิต (สมาธิ) และปัญญาอยู่ (เท่า) นั้น พึงสะสางชัฏ (คือตัณหา) นี้ได้ฯ เพื่อให้ท่านพิสูจน์ความสามารถ ขอให้ท่านเขียน อรรถาธิบายขยายเนื้อความคาถานี้เป็นภาษาบาลี พระพุทธโฆสะได้แต่งหนังสือขึ้นเล่ม หนึ่ง พรรณนาพระคาถานั้นโดยพิสดาร ให้ชื่อว่า “วิสุทธิมรรค” ซึ่งนับเป็นคัมภีร์ ที่มีเนื้อหาสมบูรณ์ที่สุด หลังจากคณะ สงฆ์ฝ่ายมหาวิหารตรวจสอบปกรณ์ที่ พระพุทธโฆสะแต่งขึ้นถวายแล้ว ก็ชื่นชม ยกย่องท่านว่า“ภิกษุหนุ่มรูปนี้เห็นจะเป็น พระศรีอาริยเมตไตรยโพธิสัตว์แน่แท้” แล้วได้มอบพระไตรปิฎกพร้อมทั้งอรรถ กถาให้ พระพุทธโฆสะได้ศึกษาจน ช่าชองแล้วจึงได้เริ่มถ่ายทอด (แปล) สู่ ภาษามคธ ท่านใช้เวลา ๑ ปี เสร็จแล้ว จึงนาคัมภีร์เหล่านั้นกลับไปยังชมพูทวีป พระพุทธโฆสาจารย์มอบถวาย ต้นฉบับคัมภีร์วิสุทธิมรรค ๓ ฉบับ ที่เขียนขึ้นแก่พระสังฆราช แห่งสานักวัดมหาวิหาร
สถานที่มรณภาพ คัมภีร์พุทโฆสุปปัตติ ปริจเฉทที่ ๘ กล่าวไว้ว่า พระพุทธโฆสาจารย์มรณภาพที่พุทธคยา หลักจากมรณภาพแล้ว ท่านไปบังเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต และจะจุติมา เกิดเป็นมนุษย์เป็นพระสาวกของพระศรีอาริยเมตไตรย์
ผลงานดั้งเดิม(Orignal Works)เป็นคัมภีร์ที่ท่านแต่งขึ้นเองขณะอยู่ในอินเดียก่อนจะเดินทางไปศึกษาและแปลอรรถกถาในลังกา
๑) คัมภีร์ญาโณทัย เป็นผลงานเล่มแรกในชีวิต เกี่ยวข้องกับความรู้ เรื่องปรัชญา(Some philosophical subject)
๒) คัมภีร์อัตถสาลินี เป็นคัมภีร์อรรถาธิบายคัมภีร์ธัมมสังคณี
๓) คัมภีร์ปริตตัฏฐกถา เป็นคัมภีร์อธิบายความพระปริตตสูตรต่างๆ
ผลงานประเภทอรรถกถา (Commentary)
๑) คัมภีร์สมันตปาสิทิกา (อรรถกถาพระวินัยปิฎก)
๒) คัมภีร์กังขาวิตรณี (อรรถกถาปาติโมกข์)
๓) คัมภีร์สุมังคลวิลาสินี (อรรถกถาทีฆนิกาย)
๔) คัมภีร์ปปัญจสูทนี (อรรถกถามัชฌิมนิกาย)
๕) คัมภีร์สารัตถปกาสินี (อรรถกถาสังยุตตนิกาย)
๖) คัมภีร์มโนรถปูรณี (อรรถกถาอังคุตตรนิกาย)
๗) คัมภีร์อักฐสาลินี (อรรถกถาธัมมสังคิณี
๘) คัมภีร์สัมโมหวิโนทนี (อรรถกถาวิภังค์)
๙) คัมภีร์ปัญจัปปกรณัฏฐกถา (อรรถกถาธาตุกถา ปุคคลบัญญัตติ กถาวัตถุ ยมก และปัฏฐาน)
๑๐) คัมภีร์ปรมัตถโชติกา (อรรถกถาขุททกปาฐะและสุตตนิบาต)
๑๑) คัมภีร์ธัมมปทัฏฐกถา (อรรถกถาธรรมบท)
๑๒) คัมภีร์ชาตกัฏฐกถา (อรรถกถาชาดก)
๑๓) คัมภีร์วิสุทธชนวิลาสินี (อรรถกถาอปาทาน)
แปลโดย พระมหาสัมพันธ์ ปิยธมฺโม
บรรยายโดย พระมหาเพลินชัย ธํมมธโร
บันทึกเสียงและจัดทำโดย พระมหาสุรสิทธิ์ ปิยธมฺโม
Download ดาวโหลด คัมภีร์กังขาวิตรณี
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น